De ouders van Joyce Rebecca treffen na 12 jaar een schikking met het Erasmus MC in Rotterdam. De ouders van Rebecca hebben een jaren lange strijd gevoerd met de verzekeraar van het betreffende ziekenhuis. Rebecca en haar ouders kregen zowel in eerste instantie als na hoger beroep gelijk van de rechter. De familie was nu bezig in een reeds twee jaar durend proces om via de rechtbank de hoogte van de schade vastgesteld te krijgen. Voor de ouders van Rebbecca is het nu echter genoeg en zijn tot een schikking gekomen met de verzekeraar. Volgens deskundige is de schade voor Rebbecca mogelijk veel groter.
Doorleven na een zware medische fout
In de couveuse raakten Joyce Rebecca’s hersenen beschadigd na een fout van een verpleegkundige. Twaalf jaar streden haar ouders voor een schadevergoeding.
Johan de Kruijf heeft de afspraak afgezegd. Hij is te moe. Een paar dagen later vertelt hij dat hij na het afzeggen de hele middag heeft geslapen. Uitgeput van de strijd die nu eindelijk voorbij is.
Meer dan twaalf jaar lang heeft De Kruijf gevochten voor zijn dochter. Met zijn letselschadeadvocaat, Frans Janse, nam hij het op tegen de advocaten van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Het ergste, zegt De Kruijf, was dit: ,,Het ging hen nooit om mijn dochter, om het meisje. Het ging de advocaten om het geld, om gelijk krijgen.”
Nu hebben ze een schikking getroffen: volgens zijn advocaat is het bedrag een mijlpaal. De exacte hoogte is geheim maar het is volgens Janse ,,een bedrag van zeven cijfers” – het hoogste bedrag dat is toegekend na een medische fout in Nederland. De jarenlange strijd en het leed van zijn gezin is volgens De Kruijf niet te compenseren door een geldbedrag. Toch voelt de schikking voor hem en zijn ex-vrouw als een verlossing.
Ook het Erasmus MC is blij dat de zaak voorbij is, zegt het ziekenhuis in een reactie. ,,We vonden het voor de familie heel erg dat het zo lang heeft geduurd.”
Ruim twaalf jaar geleden kregen Johan de Kruijf en zijn vrouw een meisje, Joyce Rebecca. De moeder leed aan het Hellp-syndroom, een zeldzame zwangerschapskwaal die moeder én kind bedreigt. Het meisje werd twee maanden te vroeg geboren, ze woog 1.200 gram. Maar ze was gezond en kwam, in het Erasmus MC, in een couveuse.
Omdat haar longen nog niet gerijpt waren, had ze zuurstof nodig. Er moest een zuurstofslangetje in haar neus. Daar ging het mis: een verpleegkundige schoof het slangetje te ver het hoofdje in. Ze beschadigde in één klap de complete linkerhersenhelft van Joyce Rebecca.
De Kruijf woont in een Gronings dorp, zijn dochter woont de ene week bij hem, de andere week bij haar moeder. Hij is IT’er maar heeft zijn bedrijfje een paar jaar geleden verkocht omdat hij dag en nacht met zijn dochter bezig was.
Toen Joyce tweeënhalf jaar oud was, een peuter, kreeg ze haar eerste epilepsieaanval. Die was ontstaan door de hersenbeschadiging die het slangetje had veroorzaakt. Ruim drie jaar later, Joyce was zes, gaf een team deskundigen Johan en zijn vrouw gelijk: het uitgeschoten slangetje was niet zomaar een ‘complicatie’, zoals het ziekenhuis steeds zei. De verpleegkundige en de dokter hadden een vermijdbare fout gemaakt.
Met Joyce Rebecca ging het intussen slecht. ,,Om de zes weken stond er een ambulance bij ons voor de deur”, vertelt De Kruijf. Haar epilepsieaanvallen duurden doorgaans twee uur en dan moest ze worden opgenomen. Al snel bleek ook dat haar ontwikkeling achterbleef, ze begreep weinig, had dag en nacht zorg nodig. ,,We kregen hulp van familie maar waren ook zelf altijd in touw. Ons huis was een soort medisch centrum geworden.”
De zorg voor een zwaar gehandicapt kind kan grote druk op een huwelijk leggen, zeggen mensen die het meemaken. Ook de relatie tussen De Kruijf en zijn vrouw leed eronder. Hij vertelt het nuchter: ,,We gingen in ons verwerkingsproces allebei een andere kant op. We groeiden uit elkaar.” Na een paar jaar scheidden ze. Wel bleven ze samen vechten voor financiële compensatie voor hun dochter.
In 2007 gaf de civiele rechter Johan de Kruijf en zijn ex gelijk: het uitgeschoten slangetje was een verwijtbare fout. Het gezin had recht op een schadevergoeding. Want ze moesten veel medische apparatuur en begeleiding zelf betalen. Ook Joyce Rebecca’s toekomst was, en is, verre van zeker. Ze moest dus een soort compenserend inkomen krijgen.
Maar het Erasmus MC ging tegen het oordeel in beroep. Johan, zijn ex en hun inmiddels achtjarige dochter leefden verder.
In dat jaar, 2007, gebeurde er ook een klein wonder. Een hersenchirurg, in een ander ziekenhuis, opereerde Joyce Rebecca. Hij zou haar beschadigde linkerhersenhelft helemaal stilleggen. De Kruijf: ,,De keuze voor ons was deze: als ze niet werd geopereerd, zou ze niet lang meer leven. Werd ze dat wel, dan zou ze overleven maar nooit meer praten of lopen. We wilden het toch proberen.” De Kruijf lacht nog als hij het vertelt: ,,Vijf minuten na de operatie kon ze praten! Er was iets geweldigs gebeurd: haar rechterhersenhelft had een aantal functies van haar beschadigde linkerhelft overgenomen.” Bovendien was de epilepsie verdwenen.
Sindsdien ontwikkelt Joyce Rebecca zich. Ze praat, loopt, en kan zelfs lezen. Zelfstandig zal ze nooit worden, maar ze leest inmiddels op AVI-5-niveau (gemiddelde voor zeven jaar).
En toch zal Joyce Rebecca waarschijnlijk nooit kunnen werken. Ze is twaalf jaar en functioneert op het niveau van een zes- of zevenjarige. Net te jong om alleen thuis te blijven, te jong om alleen naar de winkel of een sportclub te gaan. Ze zit op een mytylschool waar ze heel blij is.
Het ziekenhuis verloor in 2010 het hoger beroep bij het Haagse Gerechtshof. Johan en zijn ex kregen weer gelijk: de complicatie met het slangetje was verwijtbaar.
Nu stond vast dat het ziekenhuis een schadebedrag moest uitkeren aan het gezin dat de zorgkosten zou dekken én een inkomen voor later zou garanderen. De zaak werd terugverwezen naar de rechtbank Rotterdam, die de hoogte van de schade moest vaststellen.
Hoewel het ziekenhuis tussentijds voorschotten betaalde, duurde die procedure bij de rechtbank weer twee jaar. Dit keer was het de rechter die de zaak steeds uitstelde. ,,Dat mag, een rechter hoeft zich niet te verantwoorden”, zegt De Kruijf. Toen de zitting onlangs voor de vijfde keer werd uitgesteld, was voor De Kruijf de maat vol. Hij zei tegen de directeur van het Erasmus MC, met wie hij inmiddels goed contact had: ,,Laten we schikken, ik houd dit niet meer vol.” Opeens ging het snel: hun advocaten kwamen een redelijk bedrag overeen. Het exacte bedrag mag niet bekend worden – partijen hebben geheimhouding afgesproken.
Waarom moest het meer dan twaalf jaar duren? De woordvoerder van het Erasmus MC: ,,Het was een complexe zaak. Het duurde lang voordat ze konden aantonen dat de epilepsie door de fout kwam. Je kunt als ziekenhuis niet zomaar toegeven dat er een fout is gemaakt met zulke gevolgen.”
Maar toen de verwijtbaarheid vaststond, had het ziekenhuis toch niet in hoger beroep hoeven gaan bij het gerechtshof? ,,Jawel, want sommige deskundigen betwistten de causaliteit.” En toen ook het gerechtshof De Kruijf gelijk gaf, waarom duurde het toen nog twee jaar voordat de hoogte van het schadebedrag kon worden bepaald? ,,Onze visies over de hoogte van het nodige bedrag verschilden.”
Op de verpleegkundige en de arts die de fout maakten, is De Kruijf nooit boos geweest. Hij kent ze niet eens. Hij heeft ze naderhand alleen horen getuigen bij een verhoor. ,,Slopend voor alle betrokkenen. De fout was in een kwartier gemaakt, maar moest helemaal uitgesponnen worden.” Hij heeft via via gehoord dat zij het heel erg vonden, wat er is gebeurd met zijn dochter.
Van de strijd om de zakelijke belangen werd De Kruijf ongelukkig. ,,Ik stond als mens tegenover een systeem. Ik moest alles bewijzen, eerst de aansprakelijkheid en toen het bedrag dat we nodig hebben. Soms leek ik wel een dader. Tijdens één zitting vroeg de advocaat van de tegenpartij doodleuk wat de levensverwachting van mijn dochter zou zijn. Daar lag het kille financiële belang onder: hoe eerder mijn dochter dood zou gaan, hoe lager het schadebedrag zou uitvallen.”
Hij heeft ook een positieve wending gegeven aan de nasleep: De Kruijf richtte coachingsinstituut Odius op voor andere slachtoffers van medische fouten. Hij geeft trainingen en lezingen waarin hij ziekenhuizen en aansprakelijkheidsverzekeraars wijst op hun verantwoordelijkheid jegens het slachtoffer. En hij schrijft een boek. De titel heeft hij al: ‘Artsen zijn ook maar mensen.’
Hoe eerder mijn dochter zou doodgaan, hoe lager het schadebedrag zou uitvallen
2.000 vermijdbare DODEN per jaar
Elk jaar overlijden ongeveer 2.000 patiënten door een vermijdbare fout van een arts of verpleegkundige. Ter vergelijking: in het verkeer vallen jaarlijks 650 dodelijke slachtoffers.
Nabestaanden (of slachtoffers die een fout overleven) kunnen de arts voor de tuchtrechter dagen. Als ze smartegeld en/of financiële compensatie willen voor zorgkosten en gederfde inkomsten, moeten ze een procedure beginnen bij de civiele rechter. Ziekenhuizen verzekeren zich tegen schadeclaims via Nederlandse verzekeraars zoals MediRisk (70 procent van de ziekenhuizen is bij hen verzekerd; het Erasmus MC niet), maar ook bij buitenlandse verzekeraars.
Sinds 2006 heeft MediRisk gemiddeld 19.500 euro betaald per schadeclaim, meldt het bedrijf. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van specifieke omstandigheden, zoals de ernst van het letsel, de leeftijd, de inkomenspositie en gezinssituatie. Bij 72 procent van de claims is minder dan 10.000 euro uitgekeerd. Bij twee procent van de claims is meer dan 100.000 euro uitgekeerd. De hoogste schadevergoeding van MediRisk sinds 1993 bedraagt circa 850.000 euro.
Ziekenhuizen worden wel gedwongen hoge schadebedragen uit te keren in zaken van pasgeboren baby’s, zegt Marco Zwagerman, voorzitter van ASP, de vereniging voor Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade. ,,Als een pasgeborene voor het leven beschadigd raakt door een medische fout, is er sprake van grote en langlopende schade. Smartegeld, maar vooral financiële compensatie voor alle zorgkosten én het inkomen dat het kind later niet zelf zal kunnen genereren. Die schadebedragen kunnen flink oplopen, soms wel tot een miljoen euro.” Hij wijst erop dat de schade nog veel groter kan zijn, maar dat de polis die een ziekenhuis heeft afgesproken met een verzekeraar een maximumbedrag voorschrijft.
Letselschadeadvocaten, zoals Zwagerman, pleiten voor omkering van de bewijslast bij ernstige medische missers. ,,Nu moet het slachtoffer aantonen dat de arts een fout heeft gemaakt en dat kost vaak jaren. Als je het omdraait, moet de arts aantonen dat hij géén fout heeft gemaakt.”
Twee maanden geleden zei voorzitter Tjibbe Joustra van de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat volgens hem het aantal doden door medische fouten lager zou kunnen. De raad deed onderzoek naar de dood van vijf patiënten na een maagverkleiningsoperatie in het Scheper Ziekenhuis in Emmen.
Bron: NRC Next
